Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, küresel ölçekte her yıl yaklaşık 7 milyon insan hava kirliliğine bağlı nedenlerle hayatını kaybetmektedir. 2023 yılı itibarıyla yapılan ölçümlerde, Türkiye’deki şehirlerin %80’inden fazlasında yıllık PM2.5 konsantrasyonlarının DSÖ’nün belirlediği sınır değerlerin üzerinde olduğu belirlenmiştir. Özellikle sanayi yoğunluğu, ulaşım kaynaklı emisyonlar ve kontrolsüz kentleşme; büyük şehirlerde hava kalitesinin bozulmasına ve solunum yolu hastalıklarında artışa neden olmaktadır. Hava kalitesinin düşük olduğu gün sayısının son on yılda belirgin şekilde yükseldiği, özellikle kış aylarında ısınma kaynaklı partikül madde salınımının kent merkezlerinde kritik seviyelere ulaştığı görülmektedir.Hava kirliliğinin uzun vadede yalnızca sağlık değil, aynı zamanda tarımsal üretim, ekosistem dengesi ve kent ekonomisi üzerinde de olumsuz etkiler yarattığı bilinmektedir. Bu çerçevede; mevcut durumun iyileştirilmesi, hava kalitesini düzenli izleyip güncel veriye dayalı kentsel planlamaların geliştirilmesi ve toplumun farkındalığının artırılması adına hangi somut uygulamaların hayata geçirilebilir?

Türkiye ile Birleşik Devletler ilişkilerinde hem ekonomik hem stratejik eksikler göze çarpmaktadır. 2024 yılında ABD ile Türkiye arasında toplam ticaret hacmi yaklaşık 43,2 milyar USD olmuştur. Ancak bu rakam, Türkiye’nin hedeflediği 100 milyar USD hacminin oldukça altındadır. Ek olarak, Türkiye’nin ihracatının yaklaşık %6,5’i ABD’ye yönelirken, %41,9’u AB’ye gitmektedir. Bu da Türkiye’nin ABD ile ilişkilerini AB’ye kıyasla daha az yoğun bir düzeyde yürüttüğünü göstermektedir. Stratejik açıdan ise; ABD’nin S-400 konusu, Suriye’deki YPG meselesi ve Türkiye’ye yönelik tek taraflı yaptırımlar gibi konular ilişkide gerginlik yaratmaktadır. Dolayısıyla bu ilişkiyi güçlendirmek, Türkiye için hem ekonomik avantaj hem de jeopolitik manevra alanı bakımından kritik bir ihtiyaçtır. Bu sorunların giderilmesi ve daha yararlı ilişkiler kurulması amacıyla neler yapılabilir?

OECD’nin 2022 PISA sonuçlarına göre Türkiye, matematikte 453, fen bilimlerinde 476 ve okumada 458 puan alarak OECD ortalamasının (matematik 472, fen 485, okuma 476) altında kalmıştır. Türkiye, 37 OECD ülkesi arasında 30’lu sıralarda yer alırken, Estonya 511, Hollanda 509 ve Finlandiya 516 puanla üst sıralarda bulunmaktadır. Bu fark, Avrupa ülkelerinin öğrenci merkezli, proje ve eleştirel düşünme odaklı eğitim modellerinden kaynaklanmaktadır. Türkiye’de sınav temelli sistem, ezberci yaklaşımı güçlendirerek yaratıcılığı ve analitik düşünmeyi sınırlamaktadır. Eğitimde fırsat eşitsizliği, bölgesel farklar ve öğretmen niteliği sorunları da başarıyı olumsuz etkilemektedir. Bu veriler, Türkiye’nin eğitim modelinde kapsamlı reform ihtiyacını göstermektedir. Bu ihtiyaca göre nasıl çalışmalar yapılabilir ve adımlar atılabilir?

Özellikle Türkiyedeki gelir dağılımındaki eşitsizliğin artması, yaşam kalitelerinin düşmesi ve insanların toplumda kendilerini güvende hissedememesi; yasa dışı yapıların çoğalmasının ve insanların bu yollara yönelmesinin önünü açmıştır. Geçtiğimiz yıllarda İçişleri Bakanlığından açıklanan rakamlara göre toplam 139 878 adet ruhsatsız tabanca, 39 665 adet kurusıkıdan çevrilme tabanca, 65 315 adet ruhsatsız av tüfeği ve 3 745 uzun namlulu silah olmak üzere toplam 248 603 silah ele geçirilmiştir. Aynı şekilde, Emniyet Genel Müdürlüğünün açıkladığı rakamlara göre yasa dışı kumar ve örgütlü bahis faaliyetlerine yönelik kontrolde 7.449 iş yeri ve 367 dernekte arama yapılmış, 59 şahıs hakkında 7258 sayılı Kanun kapsamında kumar oynatmaktan adli işlem başlatılmıştır. Bunun yanında yasaklı maddelere ulaşım ve kullanım oranları artmış, başlama yaşı ise 14-15 bandına düşmüştür. İnsanların bu yönlere yönelmesini engelleyip, halihazırda var olan örgüt faaliyetlerinin önüne geçilmesi için nasıl bir yol izlenebilir?

Son yıllarda Türkiyede’ de gençler, birbirini tetikleyen bir çok psikososyal sorunla karşı karşıya kalmaktadır. Yapılan araştırmalara göre, üniversiteye hazırlık sürecindeki öğrencilerin yaklaşık %65’i aşırı sınav kaygısı yaşamakta, gençlerin %40’ndan fazlası anksiyete belirtileri göstermekte ve 18–24 yaş grubunun %43’ü genel ruhsal sorun bildirmektedir.Ülkemizde yaşanan ve yaşanabilecek olan doğal afetler, gençlerin güvenlik algısını ve ruhsal durumlarını olumsuz etkilemektedir. Bunun yanında sosyal medyadan edinilen yanlış kullanımı ve bilgi kirliligi; depresyon, kaygı ve stres belirtilerini arttırmıştır. Üniversiteye hazırlık dönemindeki gençlerin içinde bulunduğu yüksek rekabet ve değişen sınav sistemleri, gençlerin yetersizlik hissini ve stres seviyelerini arttırmaktadır. Bu durumlar gençler arasında yaşanan psikolojik rahatsızlıkların çoğalmasına sebep olmuştur. Türkiyedeki gençlerin psikolojik sorunlarına yardımcı olmak ve bu durumlara çözüm oluşturmak için nasıl bir yol izlenebilir?

Uluslararası ölçekte gelişen turizm hareketleri, ülkelerin ekonomik kalkınma politikalarında önemli bir yer tutmakta ve turizm faaliyetlerinin ülke geneline dengeli bir şekilde yayılmasını zorunlu kılmaktadır. Türkiye sahip olduğu coğrafi çeşitlilik, tarihi dokular ve kültürel zenginliklerle küresel turizm pazarında öne çıkan bir destinasyon olmasına rağmen, bölgesel düzeyde turizm faaliyetlerinin yoğunluğu açısından belirgin farklılıklar göze çarpmaktadır. Bazı bölgelerde turizm altyapısı, hizmet kalitesi ve tanıtım çalışmaları yüksek düzeyde iken; bazı bölgelerde aynı ölçüde gelişme sağlanamamış, mevcut potansiyel yeterince değerlendirilememiştir. Bu durum sürdürülebilir turizmin temel ilkelerinden biri olan kapsayıcı kalkınma hedefini de zayıflatmaktadır. Mevcut bölgesel farklılıkları azaltmak ve tüm bölgelerinde turizmi sürdürülebilir bir kalkınma aracı haline getirmek adına hangi yenilik adımları atabilir, nasıl politikalar izlenebilir?

11. Yüzyıl ortaları Vikinglerin adeta altın çağıydı. Vikingler Britanya, Almanya, Kuzey Fransa ve hatta Bizans üzerine yaptıkları akın ve yağmalar ile tüm Avrupa’ya korku salmış; İskandinav,pagan bir toplumdu. Sadece yaptıkları akınlarla yetinmemiş, İzlanda, Grönland Britanya ve Kuzey Fransa’da yerleşimler kurmuşlardı. Bu korkusuz savaşçıları Altın Çağ’larında nasıl bir gelecek bekliyor?

Osmanlı için yıkıcı bir mağlubiyettir. Savaş sonunda Osmanlı devleti Ayastefanos Antlaşması imzalamaya zorlanmış ve büyük toprak kayıpları yaşamıştır. Bu tarihi olayın tekerrüründen kaçılması mümkün mü?.